Arterija je krvna žila koja prenosi krv iz srca ka ostalim delovima tela. Arterije su ključne za cirkulaciju, jer obezbeđuju transport krvi bogate kiseonikom do organa i tkiva, dok se u isto vreme sakuplja krv siromašna kiseonikom koja se vraća u srce putem vena. Postoje različite vrste arterija, uključujući glavne arterije (kao što su aorta) i manje arterije koje se granaju u arteriole, koje se dalje granaju u kapilare.
Arterije su od suštinskog značaja za zdravlje i funkcionisanje organizma, jer omogućavaju snabdevanje svim ćelijama potrebnim hranljivim materijama i kiseonikom.
Šta je stenoza plućne arterije?
Plućna arterija nosi krv od srca do pluća da bi dobila kiseonik. Stenoza plućne arterije nastaje kada je ova arterija preuska, što primorava srce da radi jače da pumpa krv kroz pluća. Obično je rezultat urođene srčane mane, što znači da ste rođeni sa njom, ali se takođe može razviti kasnije u životu kao rezultat genetske abnormalnosti ili infekcije.
Koji su simptomi stenoze plućne arterije?
Stenoza plućne arterije je retka kod odraslih i, ako je blaga, možda neće izazvati simptome. Najčešći simptom je šum u srcu, ali takođe mogu biti I sledeći simptomi:
- Bol u grudima
- Plućna hipertenzija
- Brzi otkucaji srca
- Problemi sa disanjem.
Koji su uzroci stenoze plućne arterije?
Stenoza plućne arterije može nastati iz različitih uzroka, a neki od najčešćih uključuju:
- Kongenitalne anomalije: Najčešći uzrok stenoze plućne arterije su urođene mane srca. To može uključivati abnormalnosti u razvoju plućne arterije ili srčanih zalistaka (kao što je pulmonaalni zalistak).
- Reumatska groznica: Ova bolest, koja može nastati kao posledica nelečenih streptokoknih infekcija, može izazvati oštećenje srčanih zalistaka, uključujući plućne zalistke.
- Infekcija: Bakterijska endokarditis, infekcija srčanih zalistaka, može dovesti do ožiljaka i suženja plućne arterije.
- Fibroza ili ožiljak: Procesi fibroze ili ožiljaka u plućnim arterijama, uzrokovani raznim bolestima ili stanjima, mogu takođe izazvati stenoze.
- Ateroskleroza: U retkim slučajevima, ateroskleroza (nakupljanje masnoća u krvnim sudovima) može uticati na plućne arterije, uzrokujući sužavanje.
- Genetski faktori: Postoje i nasledni faktori koji mogu doprineti razvoju stenoze plućne arterije, posebno kod osoba sa drugim urođenim srčanim manama.
- Poremećaji vezivnog tkiva: Određeni poremećaji, kao što su Marfanov sindrom ili Ehlers-Danlosov sindrom, mogu uticati na strukturu krvnih sudova, uključujući plućnu arteriju.
Razumevanje uzroka stenoze plućne arterije može pomoći u dijagnostikovanju i planiranju odgovarajućeg lečenja.
Dijagnostikovanje stenoze plućnih arterija
Da bi postavio dijagnozu stenoze plućne arterije, lekar najpre razgovara sa pacijentom kako bi saznao koje simptome ima. Nakon toga sledi fizički pregled, a lekar može preporučiti dodatne testove koji će pomoći u dijagnostikovanju stenoze. Neki od tih testova uključuju:
- Kateterizacija srca
Kateterizacija srca je minimalno invazivan način za dijagnostikovanje i lečenje različitih srčanih i vaskularnih stanja vođenjem tankih, fleksibilnih cevi zvanih kateteri kroz krvne sudove do problematičnih područja.
- Kompjuterska tomografija (CT) skeniranje
Kompjuterska tomografija srca, ili CT skener, koristi rendgenske zrake za kreiranje trodimenzionalnih slika srca i krvnih sudova.
- Ehokardiogram
Ehokardiogram koristi visokofrekventne zvučne talase da stvori slike srca.
- Elektrokardiogram (EKG)
Elektrokardiogram, takođe poznat kao EKG, meri električnu aktivnost srca.
- Magnetna rezonanca (MR)
Magnetna rezonanca, poznatija kao MR srca, je kombinacija radio talasa, magneta i kompjuterske tehnologije za kreiranje slika srca, krvnih sudova i okolnih tkiva.
Lečenje stenoze plućne arterije
Lečenje stenoze plućne arterije zavisi od stepena suženja, prisutnih simptoma i opšteg zdravstvenog stanja pacijenta. Evo nekoliko mogućih pristupa:
- Medicinski tretman: U blažim slučajevima, terapija može obuhvatiti redovno praćenje stanja i korišćenje lekova za upravljanje simptomima.
- Intervencije: Za umerene do teške slučajeve često se primenjuje kateterizacija srca. Tokom ovog postupka, lekari mogu izvesti dilataciju sužene arterije pomoću balonske angioplastike ili postaviti stent.
- Hirurški zahvat: U težim slučajevima može biti neophodna operacija, koja može uključivati rekonstrukciju plućne arterije ili zamenu njenog dela.
- Postoperativna nega: Nakon bilo kog zahvata, redovne provere i praćenje su od suštinskog značaja za oporavak.
Uvek je najbolje konsultovati se sa kardiologom ili specijalistom za srčane bolesti kako bi se odredila najefikasnija strategija lečenja, a pre toga pravilno dijagnostikovala dijagnoza. Doktor može pružiti savet prilagođen specifičnim potrebama pacijenta i pomoći u optimizaciji zdravstvenog stanja.
