Koronavirus nazvan SARS-CoV-2 otkriven je u Kini decembra 2019. godine, a radi se o novom soju virusa koji do sada nije bio otkriven kod ljudi već samo kod životinja. Bolest koju izaziva ovaj virus naziva se COVID-19.
ŠTA JE COVID-19 ?
Koronairusi su zoonoze, što znači da cirkulišu među životinjama, a u nekim slučajevima može da pređu na čoveka. Ako do toga dođe virus se posle može širiti sa jedne osobe na drugu. Uglavnom se prenosi kapljičnim putem, što podrazumeva da do infekcije dolazi kada kapljice koje bolesna osoba oslobađa u vazduh kijanjem, kašljanjem i razgovorom dospeju do očiju, nosa ili ustiju druge osobe koja ih udiše i na taj način unosi u organizam.
Period inkubacije, tj. vreme koje protekne od trenutka inficiranja pa do pojave simptoma, je u proseku 5-6 dana, ali taj period može da varira sve do maksimalno 21 dan, po nedavnim podacima Svetske Zdravstvene Organizacije. Iako su osobe najinfektivnije u periodu kada imaju simptome infekcije, smatra se da virus može da se prenese i kada osoba nema simptome ili pre pojave istih.
Koji su simptomi COVID-19 infekcije?
Virus može da izazove blaže simptome koji su slični simptomima gripa, a to su povišena telesna temperatura, bolovi u grlu, kašalj, otežano disanje, curenje iz nosa i zapušen nos, bolovi u mišićima i umor. U većem broju slučajva javlja se i gubitak čula mirisa i ukusa, dok ostali simptomi uključuju i glavobolju, mučninu, povraćanje, dijareju i drugo. Kod težih oblika bolesti dolazi do pojave teške upale pluća, sindroma akutnog otežanog disanja, a može čak doći do pojave sepse i septičkog šoka. Kod trudnica može doći do komplikacija tokom trudnoće, pobačaja, prevremenog porođaja ili smrti pri rođenju.
Da li će doći do pojave lakših ili težih simptoma, ili će bolest proći asimptomatski zavisi od same osobe, pa su tako ugroženije starije osobe i one koje boluju od hroničnih bolesti, kao što su srčane bolesti, povišeni krvni pritisak, dijabetes, bolesti pluća, jetre, ali i osobe sa oslabljenim imunim sistemom. Iako retko, do oboljevanja može doći i među decom, ali je broj slučajeva znatno manji nego među odraslima. Bez obzira na to, smrtni slučajevi su prijavljeni u svim starosnim grupama, čak i kod dece, kao i kod osoba koje su bile zdrave pre COVID-19 infekcije. To ukazuje na činjenicu da ispoljavanje bolesti, njen stepen težine i oporavak nakon infekcije zavisi od imunološkog sistema i individualnog odgovora te osobe na virus. U najvećem broju slučajeva infekcija koronavirusom prolazi sa blagim simptomima, a do oporavka dolazi nakon dve nedelje.
Šta znači kontakt sa potencijalno obolelim?
- Da živite u istom domaćinstvu
- Direktan kontakt sa obolelim (dodir, poljubac i dr.)
- Boravak u neposrednoj blizini obolelog dok on kašlje ili kija, a da pritom nisu ispoštovane mere zaštite (maske, distanca od 2m…)
- Boravak u prostoriji sa obolelim duže od 15 minuta
- Profesionalni kontakt (lekari, medicinske sestre i drugo osoblje koje brine o obolelima)
- Upotreba javnog prevoza, kao i boravak na aerodromu
Šta treba raditi ukoliko posumnjate na COVID-19 infekciju?
Ukoliko dodje do pojave nekih od simptoma (suvi kašalj, povišena telesna temperatura, malaksalost i drugo) neophodno je izbegavati kontakt sa drugim ljudima, pojačati higijenu ruku i nositi zaštitnu masku. Najpre se treba javiti se lekaru kako bi se sproveo adekvatan pregled i sva potrebna dijagnostika, kao i dalje lečenje. U ovom trenutku specifičan tretman za COVID-19 ne postoji, a preporučeno lečenje je simptomatsko, što znači da je cilj otklanjanje i ublažavanje simptoma bolesti. Zato je jako važno raditi na prevenciji kako bi se zaštitili od zaraze i širenja virusa. Bitno je znati da uzimanje antibiotika preventivno i na svoju ruku nije preporučljivo i efikasno, čak može biti i štetno. U daljoj perspektivi je proizvodnja vakcine protiv SARS-CoV-2 virusa, ali to je dug i zahtevan proces, tako da je u ovom trenutku najbitnije raditi na prevenciji širenja virusa.
Da li nakon preležane infekcije može doći do ponovne zaraze?
Ukoliko ste ipak bili zaraženi novim virusom i savladali COVID-19 infekciju, u teoriji biste trebali da posedujete antitela koja Vas štite od ponovne infekcije. Međutim, ispitivanja su pokazala da pacijenti ne moraju imati razvijena antitela, ili je njihov titar (količina) mali što znači da može doći do ponovne infekcije. Studije su takođe pokazale da se antitela ne zadržavaju dugo u krvi izlečene osobe.
