Infarkt pluća predstavlja odumiranje jednog ili više delova plućnog tkiva usled nedostatka adekvatnog snabdevanja krvlju. Mrtvo tkivo naziva se infarct, a ovaj prekid ili smanjenje protoka krvi obično je posledica opstrukcije krvnog suda koji snabdeva pluća. Opstrukcija može biti uzrokovana krvnim ugruškom koji se formirao u bolesnom srcu i dospeo u pluća putem krvotoka, ili vazdušnim mehurićima u krvotoku (oba su primera embolije), ili pak ugruškom koji je nastao u samom krvnom sudu i ostao na tom mestu (tromb).
U zdravim plućima, ovakve blokade obično ne uzrokuju smrt tkiva, jer krv može pronaći alternativne puteve. Međutim, ako su pluća zagušena, inficirana ili loše snabdevena kiseonikom, infarkt pluća može nastati kao posledica začepljenja krvnog suda.
Budući da ni plućno tkivo ni pleuralna kesa koja okružuje pluća nemaju senzorne završetke, infarkti koji se javljaju duboko unutar pluća ne izazivaju bol. Infarkti koji zahvataju spoljašnju površinu pluća mogu uzrokovati prodiranje tečnosti i krvi u prostor između pluća i pleuralne kese. To rastezanje pleuralne kese viškom tečnosti može otežati naduvavanje pluća. Kada je prisutan bol, to obično znači da je zahvaćena pleura. Bol može biti lokalizovan oko grudnog koša, ramena i vrata, ili niže, blizu mišićne dijafragme koja odvaja grudni koš od trbušne duplje. Jedno moguće objašnjenje za ovaj bol je napetost na osetljivim nervnim završecima u membrani koja oblaže grudni koš. Bol je najintenzivniji pri udisanju.
Infarkt pluća je ozbiljno stanje koje zahteva hitnu medicinsku pažnju. Pravovremena dijagnoza i lečenje mogu sprečiti komplikacije i poboljšati ishod za pacijenta.
Simptomi infrakta pluća
Simptomi infarkta pluća uključuju kašljanje krvi, groznicu, kašalj, umerene poteškoće u disanju, ubrzan rad srca, trljanje pleure, oslabljene zvukove disanja i tup zvuk pri lupkanju po grudima. U laboratorijskim analizama krvi primećuje se povećan broj belih krvnih zrnaca i ubrzana sedimentacija crvenih krvnih zrnaca.
Infarkti koji se ne zaleče u roku od dva do tri dana obično zahtevaju dve do tri nedelje za oporavak. Mrtvo tkivo biva zamenjeno ožiljnim tkivom.
Dodatni simptomi mogu uključivati bol u grudima, posebno pri udisanju, što ukazuje na zahvaćenost pleure. Takođe, pacijenti mogu osećati slabost i umor usled smanjene efikasnosti disanja.
Proces zarastanja podrazumeva resorpciju mrtvog tkiva i njegovu zamenu ožiljnim tkivom, što može rezultirati trajnim oštećenjem funkcije pluća u nekim slučajevima. Pravovremena intervencija i adekvatno lečenje mogu smanjiti rizik od ozbiljnih komplikacija i ubrzati oporavak.
Koji su tipovi infrakta pluća?
Infarkt pluća može se klasifikovati prema različitim kriterijumima, ali se najčešće razmatra u kontekstu uzroka i prirode oštećenja. Glavne kategorije uključuju:
- Hemoragični infarkt pluća: Ovaj tip infarkta pluća je najčešći i obično je povezan sa plućnom embolijom. Karakteriše se nakupljanjem krvi u zahvaćenom području pluća zbog začepljenja krvnog suda, što dovodi do ishemije i naknadne nekroze plućnog tkiva. Hemoragični infarkt pluća često je praćen krvarenjem u zahvaćenom tkivu zbog oslobađanja zarobljenih krvnih zrnaca iz oštećenih kapilara.
- Anemični (ishemijski) infarkt pluća: Ovaj manje uobičajen tip infarkta nastaje kada dođe do potpunog prekida protoka krvi u delu pluća, što dovodi do ishemije bez značajnog krvarenja. U anemičnom infarktu, zahvaćeno područje pluća postaje bledo zbog nedostatka krvi.
- Septički infarkt pluća: Septički infarkt nastaje kada embolija sadrži infektivni agens, kao što su bakterije ili gljivice. Ovo može dovesti do infekcije u zahvaćenom području pluća, što komplikuje stanje i zahteva dodatno lečenje antibioticima ili antifungalnim lekovima.
Svaka od ovih vrsta infarkta pluća ima specifične karakteristike i zahteva različite pristupe lečenju. Hemoragični infarkt, zbog svoje povezanosti sa plućnom embolijom, često zahteva antikoagulantnu terapiju kako bi se sprečilo dalje zgrušavanje krvi. Anemični infarkt može zahtevati intervencije koje poboljšavaju cirkulaciju i kiseoničku isporuku, dok septički infarkt zahteva agresivnu antibiotsku terapiju.
Važno je napomenuti da pravovremena dijagnoza i adekvatno lečenje svih tipova infarkta pluća mogu značajno poboljšati ishod za pacijenta, smanjiti rizik od komplikacija i ubrzati oporavak.
Uzroci infrakta pluća
Glavni uzrok infarkta pluća je plućna embolija, gde krvni ugrušak blokira plućnu arteriju ili njene grane. Upala krvnih sudova, poznata kao vaskulitis, takođe može izazvati začepljenje i naknadni infarkt. Tumori, posebno tumorske mase koje rastu unutar ili oko krvnih sudova, mogu prouzrokovati infarkt kompresijom ili infiltracijom krvnog suda.
Osim navedenih uzroka, postoje i drugi faktori koji mogu doprineti razvoju infarkta pluća, uključujući autoimune bolesti, kao što je lupus, infekcije, poput tuberkuloze, ili ozbiljne bolesti srca koje mogu stvoriti sklonost ka stvaranju krvnih ugrušaka.
Razumevanje uzroka infarkta pluća ključno je za pravilno lečenje i prevenciju budućih komplikacija. Identifikacija i tretman osnovnog uzroka, zajedno sa adekvatnom podrškom i terapijom, mogu poboljšati ishod za pacijente koji su pogođeni ovim stanjem.
Dijagnostikovanje infrakta pluća
Kod dijagnostikovanja infarkta pluća ključnu ulogu igraju CT skeniranje i MR. Kompjuterizovana tomografija (CT skeniranje) plućne angiografije je standardna metoda za dijagnostikovanje plućne embolije i infarkta pluća. Magnetna rezonanca (MR) može pružiti dodatne informacije o prirodi oštećenja tkiva. Ventilaciono-perfuzijsko skeniranje može biti korisno u proceni protoka krvi i ventilacije u plućima, doprinoseći sveobuhvatnijem razumevanju stanja pacijenta.
Pored navedenih metoda, laboratorijske analize krvi, kao što su D-dimer testovi, takođe mogu biti korisne u proceni prisustva plućne embolije. Integracija različitih dijagnostičkih alata omogućava precizniju i bržu identifikaciju infarkta pluća, što olakšava pravovremeno započinjanje adekvatnog lečenja.
Lečenje
Lečenje infarkta pluća zavisi od osnovnog uzroka i težine stanja. Osnovni pristup uključuje antikoagulansku terapiju za plućnu emboliju, antibiotike za septički infarkt, i podršku respiratornoj funkciji kod ozbiljnih slučajeva.
