Fibrotoraks karakteriše zadebljanje i stvaranje ožiljaka na pleuralnoj sluznici pluća i nakupljanje pleuralnog tkiva u prostoru između pluća i zida grudnog koša, što uzrokuje bol u grudima i otežava disanje. Niz osnovnih poremećaja, kao što su infekcije pluća, poremećaji pluća i neke vrste raka, mogu dovesti do fibrotoraksa. Međutim, to je relativno neuobičajeno stanje. Kombinacija medicinskih i hirurških procedura može biti neophodna za dijagnostikovanje i lečenje fibrotoraksa, koji može biti komplikovan.
Koji su znaci i simptomi fibrotoraksa?
U zavisnosti od osnovne bolesti i njene težine, simptomi se mogu promeniti. Međutim, otežano disanje, bol u grudima i hronični suvi kašalj su tipični simptomi. Pored toga, bolest povremeno može dovesti do slabosti, umora i gubitka težine.
- Problemi sa disanjem su najčešći simptom fibrotoraksa. Rastuće vlaknasto tkivo može komprimovati pluća, što ga čini izazovnijim za širenje i punjenje vazduhom. Poteškoće sa disanjem mogu se pogoršati posebno kada vežbate ili ležite.
- Bol u grudima je još jedan tipičan simptom fibrotoraksa. Grudi, leđa ili rame mogu biti mesto bola, koji može biti ili intenzivan ili tup. Jak kašalj i disanje mogu pogoršati bol.
- Kašalj. Pleura može postati iritirana kada se fibrozno tkivo proširi, što dovodi do suvog ili produktivnog kašlja.
- Umor, slabost i gubitak težine su mogući dodatni simptomi fibrotoraksa. Ovi simptomi mogu biti rezultat toga što vlaknasto tkivo otežava pravilan rad pluća, što dovodi do toga da manje kiseonika stiže do tkiva tela.
- Pleuralni izliv, je sakupljanje tečnosti u pleuralnoj šupljini, jedna je od posledica fibrotoraksa. To može dovesti do bolova u grudima i daljih problema sa disanjem. U ekstremnim okolnostima, pneumonija ili kolaps pluća takođe mogu biti posledica fibrotoraksa.
Koji su uzroci fibrotoraksa?
Najčešći uzroci su:
- Izloženost azbestu: Azbest, prirodni mineral, često se koristio u građevinarstvu i industrijskim proizvodima u prošlosti. Izloženost azbestu je dobro poznati faktor koji doprinosi fibrotoraksu, jer se vlakna mogu zaglaviti u pleuralnom prostoru i dovesti do fibroze i upale.
- Idiopatska plućna fibroza: Ovaj poremećaj proizvodi zadebljano i ožiljno plućno tkivo bez poznate etiologije. To je najčešći uzrok fibrotoraksa.
- Reumatoidni artritis: To je autoimuno stanje koje uzrokuje upalu zglobova. Povremeno utiče i na pluća, što dovodi do fibrotoraksa.
- Tuberkuloza: To je bakterijska bolest koja može dovesti do upale plućnog tkiva i ožiljaka. Ovo povremeno može dovesti do fibrotoraksa.
- Skleroderma: Koža i unutrašnji organi postaju deblji i čvršći zbog ove bolesti vezivnog tkiva. Takođe može uticati na pluća, što dovodi do fibrotoraksa.
- Terapija zračenjem: Zračenje visoke frekvencije se koristi za uništavanje ćelija raka. U određenim okolnostima, takođe može oštetiti zdravo plućno tkivo i dovesti do fibrotoraksa.
- Poremećaji vezivnog tkiva: Sarkoidoza, polimiozitis i sistemski eritematozni lupus su među poremećajima vezivnog tkiva koji mogu dovesti do fibrotoraksa.
Koji su dijagnostički testovi za fibrotoraksa?
Brojni dijagnostički testovi se mogu koristiti za identifikaciju fibrotoraksa i procenu težine poremećaja:
- Fizički pregledi: To je početni korak u dijagnostici fibrotoraksa. Lekar će proveriti grudi pacijenta da li ima bilo kakvih indikacija problema sa disanjem, bolova u grudima ili drugih simptoma koji bi mogli ukazivati na fibrotoraks. Pored toga, mogli bi da koriste stetoskop da slušaju pacijentova pluća zbog pucketanja ili drugih zvukova koji ukazuju na probleme sa plućima.
- Rendgen grudnog koša: Slika pluća i grudnih šupljina stvara se uz malo zračenja. Rendgen može pokazati da li je pleuralna obloga zadebljala ili ima ožiljke, a takođe može pomoći lekaru u određivanju stepena stanja.
- CT skeniranje (kompjuterska tomografija): Ovaj pregled daje fino detaljne slike pluća i grudnih šupljina koristeći kombinaciju rendgenskih zraka i kompjuterske tehnologije. Lekar može da identifikuje da li ima tečnosti u pleuralnom prostoru i specifičan položaj i količinu fibroze uz pomoć CT skeniranja.
- Analiza pleuralne tečnosti: U ovom testu, uzorak tečnosti iz pleuralnog prostora (region između pluća i zida grudnog koša) se uzima i ispituje na određeni broj markera vezanih za fibrozu. Pored toga, može pomoći lekaru da utvrdi da li je neka osnovna bolest, kao što je rak pluća ili sarkoidoza, izvor fibroze.
- Biopsija pleure: U ovoj proceduri, mali uzorak tkiva pleuralne sluznice se uklanja i ispituje pod mikroskopom. Može pomoći lekaru u određivanju količine fibroze i prisustva osnovne bolesti.
- Testovi plućne funkcije (PFT) se koriste za procenu funkcije pluća. Ovi pregledi procenjuju funkciju pluća i mogu pomoći kliničaru da utvrdi da li fibroza narušava funkcionalne sposobnosti.
- Magnetna rezonanca (MR): Ovaj metod dijagnostikovanja nije osnovni ali takođe može doprineti u dijagnostikovanju iz razloga što daje precizne slike mekih tkiva i okolnih struktura.
Kako se leči fibrotoraks?
Metode koje se koriste za lečenje fibrotoraksa se menjaju u zavisnosti od težine stanja i osnovnog uzroka.
Pronalaženje i lečenje bilo kojih osnovnih problema koji mogu uticati na razvoj fibrotoraksa je prvi korak u lečenju ovog stanja. Rak pluća, sarkoidoza i tuberkuloza su neke od takvih bolesti. Nakon rešavanja ovih osnovnih problema, pažnja će se obratiti na lečenje simptoma.
Upotreba lekova za rešavanje simptoma je jedan od glavnih načina lečenja fibrotoraksa. Bronhodilatatori se koriste da olakšaju disanje labavljenjem disajnih puteva. Steroidi će smanjiti oticanje i ožiljke na pleuralnoj sluznici. Pacijentu može povremeno biti potrebna terapija kiseonikom kako bi se osiguralo da njihovo telo dobije dovoljno kiseonika.
Fizioterapija je ključna komponenta lečenja fibrotoraksa jer može poboljšati kretanje i funkciju pluća. Vežbe koje pomažu pri disanju i širenju grudnog koša mogu biti deo ovoga. Pored toga, fizikalna terapija grudnog koša se povremeno može koristiti za oslobađanje sluzi i sekreta koji mogu uzrokovati poteškoće pri disanju.
Hirurška intervencija može biti potrebna u situacijama ozbiljnog fibrotoraksa da bi se uklonila zadebljana pleuralna obloga. Za to se može koristiti tehnika poznata kao pleurektomija ili pleurodeza. Deblji sloj pleure se uklanja tokom pleurektomije, ali tokom pleurodeze, pleuralna membrana ostaje ožiljkom na zidu grudnog koša kako bi se sprečilo nakupljanje tečnosti. Operacija se koristi kao konačna opcija ako sve druge terapije nisu uspele.
