Šta je mijelopatija?

Mijelopatija je poremećaj kičme zbog teške kompresije kičme, obično uzrokovan degenerativnim promenama u vezi sa uzrastom, hernijom diska, traumatskim povredama, infekcijom kičme ili drugim stanjima. Smanjenje kičme može oštetiti kičmenu moždinu, ili nerve koji idu od mozga do tela, i dovesti do toga da ona ne može pravilno da funkcioniše. Mijelopatija obuhvata različite simptome, uključujući bol, slabost, utrnulost, gubitak spretnosti ruku (npr. ispuštanje predmeta), gubitak ravnoteže i nemogućnost pravilnog kretanja. Obično se manifestuje u leđima, vratu, rukama, šakama ili nogama.

Razlike između mijelopatije, radikulopatije i miopatije
Mijelopatiju ne treba mešati sa radikulopatijom ili miopatijom, što su dva različita stanja koja mogu dovesti do bolova ili gubitka pokreta. Uprkos simptomima koji se preklapaju, ova tri stanja su jedinstvena, uzrokovana različitim osnovnim procesima i zahtevaju druge tretmane.

Mijelopatija je poremećaj kičme koji nastaje usled kompresije kičmene moždine, što može izazvati bol, slabost, utrnulost, gubitak spretnosti ruku, gubitak ravnoteže ili disfunkciju u fizičkom kretanju.

Radikulopatija je uzrokovana kompresijom korena kičmenog nerva ili stegnutog nerva u kičmi. Radikulopatija može biti uzrokovana hernijom diska ili spondilozom (tj. degenerativni artritis) i može dovesti do simptoma kao što su zračenje bola u rukama i nogama i slabost, peckanje ili utrnulost u rukama ili nogama.

Miopatija je krovni termin koji obuhvata bolesti koje utiču na mišiće povezane sa kostima. Poremećaj mišića utiče na mišićna vlakna, što rezultira slabošću mišića i poteškoćama u obavljanju svakodnevnih pokreta i aktivnosti.

Mijelopatija se razlikuje od radikulopatije po tome što utiče na celu kičmenu moždinu, dok je radikulopatija ograničena na kompresiju određenih nervnih korena, a ne na samu kičmenu moždinu. Mijelopatija se takođe razlikuje od miopatije po tome što je ova potonja mišićni poremećaj koji utiče na mišićna vlakna, a ne na kičmenu moždinu.

Vrste mijelopatije

Postoje tri glavna tipa mijelopatije, u zavisnosti od toga koji deo kičme je zahvaćen bolešću. To uključuje:

• Cervikalna mijelopatija se odnosi na kompresiju kičmene moždine u vratu ili vratnoj kičmi. Cervikalna mijelopatija može dovesti do poteškoća sa finim motoričkim veštinama ili hodanjem, slabosti, utrnulosti, peckanja u gornjim ili donjim ekstremitetima ili problema sa mokrenjem. Cervikalna mijelopatija je najčešći oblik mijelopatije. Tipično, stanje se leči operacijom dekompresije kičme, ali se takođe može lečiti fizikalnom terapijom i lekovima.
• Torakalna mijelopatija utiče na sredinu kičmene moždine, koja se nalazi u srednjem i gornjem delu leđa oko grudnog koša. Tipično, ovo stanje se leči operacijom dekompresije kičme, ali se može rešiti i fizikalnom terapijom i lekovima.
• Lumbalna mijelopatija. Kičmena moždina se obično završava na nivou L1-2. Ispod ovog nivoa, svaka kompresija kičmenog kanala bi rezultirala radikulopatijom ili uklještenjem nerava.

Znaci i simptomi mijelopatije

Simptomi mijelopatije se mogu manifestovati u zahvaćenom delu kičme i putuju u druge delove tela. Gubitak osećaja, funkcije, bola i nelagodnosti može se javiti u predelu komprimovane tačke u kičmi ili ispod nje. Simptomi se mogu razlikovati u zavisnosti od toga gde je kompresija u kičmi. Znaci mijelopatije uključuju:

• Bol u donjem delu leđa, vratu, ruci ili nozi (iako nije kardinalna karakteristika)
• Peckanje
• Utrnulost
• Slabost
• Smanjene motoričke sposobnosti (teškoće sa zakopčavanjem košulja, držanjem srebrnog pribora ili ispuštanjem predmeta)
• Abnormalnr ili povećanr refleksr
• Poteškoće u hodanju, loš balans
• Gubitak funkcije creva ili bešike.

Šta uzrokuje mijelopatiju?

Sve što rezultira kompresijom kičmene moždine može izazvati mijelopatiju, od degenerativnih promena i povreda do upale. Dok povrede obično uzrokuju akutnu mijelopatiju, opšta mijelopatija je najčešće uzrokovana degeneracijom kičme tokom dužeg vremena usled starenja i habanja, kao što je spondiloza. Uzroci mijelopatije uključuju:

• Disk hernije
• Artritis
• Koštane mamuze
• Degeneraciju kičme zbog starenja
• Spinalnu stenozu
• Autoimune poremećaje
• Povredu kičme
• Infekcije
• Tumor kičme
• Radiacijsku terapiju
• Upale.

Faktori rizika mijelopatije

Tipično, starost je glavni faktor rizika povezan sa mijelopatijom, jer prirodno habanje kičme tokom života može dovesti do bolesti. Ali drugi faktori načina života mogu igrati ulogu u razvoju mijelopatije, kao što su pušenje, piće, gojaznost ili vrsta fizičkih aktivnosti kojima se bavite na poslu ili sportu. Dok bavljenje sportovima visokog intenziteta može povećati rizik od kompresije kičme, neaktivnost ili sedeći način takođe mogu povećati rizik.

Komplikacije mijelopatije

Ako se ne leči, mijelopatija može dovesti do komplikacija, jer bolest može napredovati tokom vremena. Možda ćete osetiti neurološke simptome koji narušavaju osećaj ravnoteže, motoričke veštine ili funkciju bešike. Vremenom, mijelopatija može dovesti do paralize, pa čak i smrti. Komplikacije mijelopatije uključuju:

• Gubitak motoričkih veština, spretnosti ili funkcije creva i bešike
• Poteškoće ili nemogućnost hodanja
• Potrebu za pomoćnim uređajem za kretanje/mobilizaciju
• Gubitak seksualne funkcije
• Nesposobnost za rad
• Paralizu.

Dijagnostikovanje mijelopatije

Mijelopatija se dijagnostikuje kroz nekoliko koraka:

• Anamneza i fizički pregled: Lekar prikuplja detalje o simptomima (npr. bol, slabost, ukočenost) i vrši neurološki pregled kako bi utvrdio prisustvo abnormalnosti u motorici, osećaju i refleksima.
• MR (Magnetna rezonanca) : Ovo je najpouzdanija dijagnostička metoda za prikazivanje oštećenja kičmene moždine, diskus hernija, tumora ili drugih strukturnih problema.
• CT skeniranje (kompjuterska tomografija) : Takođe se koristi za vizualizaciju struktura kičme, mada je manje precizno od MR-a.
• Elektroneuromiografija (EMG) i provodljivost živaca: Ovi testovi pomažu u proceni funkcije nervnog sistema i mogu pokazati oštećenja živaca ili mišića.

Dijagnoza mijelopatije često zavisi od kombinacije simptoma, pregleda i rezultata slikovnih metoda.

Lečenje mijelopatije

Lečenje mijelopatije zavisi od uzroka, težine simptoma i stadijuma bolesti. Evo nekoliko pristupa lečenju:
1. Konzervativno lečenje: Ako su simptomi blagi, lekar može preporučiti:

• Fizičku terapiju za poboljšanje pokretljivosti i snage.
• Medikamente poput analgetika, nesteroidnih antiinflamatornih lekova (NSAID) ili kortikosteroida za smanjenje bola i upale.
• Odmor i imobilizaciju (npr. vratni ovratnik ili steznici za kičmu).

2. Hirurško lečenje:
Ako je mijelopatija ozbiljnija i uzrokovana kompresijom kičmene moždine (npr. diskus hernija, tumori, stenozom), operacija može biti potrebna da se otkloni pritisak na kičmenu moždinu. Moguće intervencije uključuju:

• Dekompresivnu hirurgiju (npr. laminektomija)
• Fuziju kičme (ako je potrebna stabilizacija)

3. Rehabilitacija:
Nakon hirurškog zahvata ili kao deo konzervativnog lečenja, rehabilitacija može uključivati fizičke i okupacione terapije za povratak funkcionalnosti i smanjenje invalidnosti.

Lečenje je uvek prilagođeno specifičnom slučaju i uzroku mijelopatije. Rana dijagnoza i odgovarajući tretman mogu značajno poboljšati prognozu.