Pulmologija je oblast medicine koja se posebno fokusira na respiratorni sistem, koji uključuje organe zadužene za funkciju disanja. Tri glavna dela ovog sistema su disajni putevi, pluća i respiratorni mišići. Disajni putevi uključuju nos, usta, grlo, govorna kutija (larinks), dušnik, bronhije , bronhiole, alveole.
Tokom disanja koristite nekoliko mišića od kojih je najznačajnija dijafragma. Ostali mišići su kategorisani u grupe, uključujući:
- Interkostalni mišići: koje čine različite grupe mišića koji se kreću između rebara i pomažu u formiranju i pomeranju zida grudnog koša. Interkostalni mišići pomažu u mehaničkim aspektima disanja tako što pomažu u širenju i smanjenju veličine grudnog koša.
- Pomoćni mišići: koji pomažu, ali ne igraju primarnu ulogu u disanju. Korišćenje ovih mišića u mirovanju se često tumači kao znak respiratornog distresa.
Zašto je potrebno posetiti pulmologa?
Ukoliko pacijent oseti bilo kakve neobične ili zabrinjavajuće respiratorne simptome, važno je da se obrati svom lekaru opšte prakse, koji će obaviti lekarski pregled i proceniti vaše opšte stanje. Lekar vas može uputiti na pregled kod pulmologa ako postoji:
- otežano disanje
- šištanje prilikom disanja
- uporan kašalj
- redovno iskašljavanje krvi ili sluzi
- pušenje
- neobjašnjiv gubitak težine
- problem sa vežbanjem usled otežanog disanja
Kada je potrebno posetiti pulmologa?
Potrebno je da pacijent poseti pulmologa ukoliko postoje akutni ili hronični simptomi respiratornog trakta. Stanja i simptomi koje pulmolozi obično leče uključuju:
- Kašalj koji može biti suv, neproduktivan ili produktivan. Kašljanje sa iskašljavanjem se javlja u nizu bolesti pluća, a najčešće su aktune respiratorne infekcije.
- Akutni i hronični bronhitis, koji se javlja kada pacijent ima upalu donjih disajnih puteva.
- Hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP), uključujući emfizem, koji se javlja kada su alveole u vašim plućima oštećene.
- Bol koji vas probada i pojačava se pri udahu (karakterističan za upale pluća i plućne maramice).
- Povišena telesna temparatura.
Priprema za pulmološki pregled
Posebni zahtevi se od pacijenta ne očekuju. Pre i nakon pregleda pacijent može neometano da obavlja svoje svakodnevne aktivnosti. Pre pregleda bi bilo poželjno izbegavati tešku hranu i obimne obroke koji mogu doprineti otežanom disanju, jer takvo stanje onda ne bi dalo realnu sliku lekaru. Takođe, savetuje se dolazak u udobnoj odeći koju je moguće i lako otkloniti sa predela grudnog koša kako bi lekar mogao neometano obaviti fizički pregled pacijenta. U sve ostalo, bilo kakve redukcije ponašanja ukoliko su potrebne, lekar će uputiti pacijenta ponaosob prema njegovom individualnom stanju.
Kako izgleda pregled pulmologa?
Pregled pulmologa je potpuno bezbolan. Lekar započinje pregled razgovorom sa pacijentom tokom kog je važno da pacijent detaljno opiše svoje tegobe i bude iskren i otvoren, kako bi lekar mogao što efikasnije da postavi dijagnozu. Uz to, važno je da pacijent ponese svu prethodnu medicinsku dokumentaciju, ukoliko postoji, kao i porodičnu anamnezu i slično.
Nakon upoznavanja sledi fizički pregleda koji uključuje slušanje pluća stetoskopom i praćenje rada srca. Kada prikupi potrebne informacije, lekar će pacijentu izneti svoje mišljenje i postaviti dijagnozu, nakon čega će ga uputiti u dalje korake lečenja. Nakon pregleda kod pulmologa pacijent dobija detaljan izveštaj o stanju grudnog koša, kao i predlog dalje dijagnostike (CT skener pluća ili rendgen pluća).
Praksa je pokazala da je takođe potrebno obaviti i spirometriju, kojom se procenjuju parametri ventilacije pluća kao što je npr. vitalni kapacitet i saturacija krvi kiseonikom.
Često postoji potreba za dopunskom dijagnostikom kao što je:
- Rendgenski snimak pluća (RTG pluća)
- CT pluća
- Angiografija
- Bronhoskopija i druge biohemijske, bakteriološke i virusološke metode.
CT skeniranje i RTG snimanje pluća
Iako je u mnogim situacijama fizički pregled pulmologa dovoljan za postavljanje adekvatne dijagnoze, lekari rado primenjuju i dopunsku dijagnostiku, kako bi se potvrdila određena dijagnoza i dobila jasnija slika o stanju pluća.
Rendgensko snimanje pluća
Rendgenski snimak pluća stvara slike unutrašnjosti grudnog koša, odnosno pluća, krvnih sudova, disajnih puteva. Takođe može otkriti tečnost u ili oko pluća, kao i vazduh koji okružuje ovaj organ.
Nastale slike pomažu vašem lekaru da utvrdi da li kod pacijenta postoje abnormalnosti pluća, kao što su:
- prolaps pluća,
- upala pluća,
- slomljena rebra,
- emfizem,
- rak
CT skeniranje pluća
Pulmolog će vas uputiti na CT skeniranje pluća ako abnormalni rendgenski snimak pluća. CT skeniranje daje poprečni presek i detaljniju sliku pluća. Može dati više informacija o abnormalnostima, čvorovima ili lezijama – malim, abnormalnim oblastima u plućima koje se vide na rendgenskom snimku.
Rizici pulmološkog pregleda
Pregled pulmologa nema nikakve potencijalne rizike po telo pacijenta niti može ostaviti bilo kakve trajne ili akutne posledice. Pregled je potpuno bezbedan i ukoliko dođe do izvesnih nuspojava iste mogu biti samo posledica panike i psihičke nelagode pacijenta tokom pregleda, a isto se može reprodukovati kao:
- Vrtoglavica
- Osećaj kratkog daha
- Kašljanje
- Osećaj napada astme
Prednosti pulmološkog pregleda
- Ovo je potpuno neinvazivan i bezbolan pregled koji se obavlja brzo i pruža lekaru neophodne odgovore.
- Ovaj pregled obaveštava lekara o funkciji, promenama i zdravlju grudnog koša i pluća, te na osnovu tih informacija može postaviti pravilnu dijagnozu i dalji tok lečenja.
- Ukoliko lekar proceni, nakon fizičkog pulmološkog pregleda, pacijent može biti upućen na veoma korisne radiološke dopunske testove, kao što su CT ili RTG.
Cenovnik pregleda koje obavlja dr Slobodan Belić pogledajte ovde.
